استاندارد حسابداری شماره ۱۷ با عنوان «دارایی‌های نامشهود»، جایگزین نسخه‌های قبلی خود شده و با هدف همسویی بیشتر با استانداردهای بین‌المللی و ارتقای کیفیت گزارشگری مالی بازنگری شده است. این استاندارد بر نحوه شناسایی، اندازه‌گیری و افشای دارایی‌های غیرعینی مانند نرم‌افزارها، علائم تجاری و حق اختراع تمرکز دارد. تغییرات اصلی شامل ادغام استاندارد حسابداری شماره ۷، بازنگری در تعریف دارایی نامشهود، و تعیین قواعد جدید درباره عمر مفید دارایی‌ها است. همچنین دامنه کاربرد، تعاریف کلیدی و اصول شناخت و اندازه‌گیری اولیه این دارایی‌ها در متن به تفصیل بیان شده است.
این استاندارد جایگزین نسخه قبلی استاندارد شماره 17 و همچنین استاندارد شماره 7 با عنوان “حسابداری مخارج تحقیق و توسعه” شده است. الزامات این استاندارد از ابتدای سال مالی 1386 لازم‌الاجرا بوده و هدف آن، شناسایی، اندازه‌گیری و افشای دارایی‌هایی است که ماهیت فیزیکی ندارند ولی دارای ارزش اقتصادی هستند؛ مانند: نرم‌افزارها، علائم تجاری، حق اختراع و سرقفلی.
با توجه به نقش روزافزون این نوع دارایی‌ها در ساختار مالی شرکت‌ها، استاندارد شماره 17 کمک می‌کند تا اطلاعات مالی شفاف‌تر و قابل اتکاتری ارائه شود.
این تجدیدنظر با هدف هم‌راستایی بیشتر با استانداردهای بین‌المللی حسابداری و همچنین بهبود کیفیت و کارایی استاندارد قبلی انجام شده است؛ در واقع، سازمان حسابرسی تلاش کرده تا با بازنگری در مفاد این استاندارد، زمینه اجرای بهتر و دقیق‌تر آن را در واحدهای تجاری فراهم کند و فاصله میان گزارشگری مالی داخلی و بین‌المللی را کاهش دهد.
استاندارد حسابداری شماره 17 با عنوان «دارایی‌های نامشهود»، در مقایسه با نسخه‌های پیشین خود دچار تغییرات اساسی شده است. این تجدیدنظر با هدف هماهنگی بیشتر با استانداردهای بین‌المللی حسابداری و نیز بهبود ساختار و مفاهیم استاندارد قبلی صورت گرفته است؛ در ادامه، مهم‌ترین تغییرات این استاندارد آورده شده است:
در نسخه جدید، موضوع حسابداری مخارج تحقیق و توسعه که از پیش به‌صورت مستقل در قالب استاندارد شماره 7 ارائه شده بود، در استاندارد شماره 17 ادغام شده است.
استاندارد شماره 17 قبل از دارایی نامشهود، به دارایی غیرپولی و بدون ماهیت عینی‌ای اطلاق می‌شود که:
در استاندارد جدید، این دو شرط از تعریف حذف شده‌اند، تا تعریف جامع‌تر و انعطاف‌پذیرتری ارائه شود و دامنه شمول دارایی‌های نامشهود افزایش یابد.
در نسخه قبلی استاندارد، فرض بر این بود که همه دارایی‌های نامشهود، عمر مفید معین دارند و به طور معمول این عمر از 20 سال فراتر نمی‌رود، مگر در شرایط خاص؛ اما، در استاندارد جدید:
هدف استاندارد حسابداری شماره 17، تجویز نحوه شناسایی، اندازه‌گیری و افشای دارایی‌های نامشهود در صورت‌های مالی می‌باشد. این استاندارد تلاش می‌کند، ضوابط مشخصی برای ثبت این دارایی‌ها ارائه دهد تا اطلاعات مالی ارائه‌شده، شفاف، قابل اتکا و قابل مقایسه باشد.
استاندارد مذکور، بر 3 رویکرد تمرکز اصلی دارد:
این چارچوب به واحدهای تجاری کمک می‌کند تا برخوردی یکنواخت و حرفه‌ای با دارایی‌هایی نظیر: نرم‌افزارها، علائم تجاری، حق اختراع و سایر دارایی‌های غیرعینی داشته باشند.
استاندارد حسابداری شماره ۱۷، مبنای اصلی شناسایی و اندازه‌گیری دارایی‌های نامشهود است؛ مگر آن‌که استاندارد دیگر، روش حسابداری متفاوتی برای آن دارایی خاص مشخص کرده باشد.
با این حال، این استاندارد در برخی موارد خاص قابل اعمال نیست؛ مهم‌ترین استثناها عبارتنداز:
همچنین، این استاندارد در مورد مخارج مربوط به تبلیغات، آموزش و تحقیق و توسعه نیز کاربرد دارد. هرچند فعالیت‌های تحقیق و توسعه ممکن است منجر به ایجاد یک دارایی فیزیکی (مثل: نمونه‌سازی محصول) شوند؛ اما ارزش واقعی چنین دارایی‌هایی، بیشتر در دانش و نوآوری نهفته در آن‌ها می‌باشد تا در بخش فیزیکی آن‌ها؛ بدین جهت، چنین مخارجی نیز در چارچوب دارایی‌های نامشهود بررسی می‌شوند.
واحدهای تجاری، اغلب منابع خود را برای تحصیل، توسعه، نگهداری و بهبود دارایی‌های نامشهود صرف می‌کنند. این دارایی‌ها شامل: دانش فنی یا علمی، طراحی و اجرای سیستم‌های جدید، حق امتیاز و علائم تجاری می‌شود؛ از جمله نمونه‌های رایج مربوط به این دارایی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
این موارد، جزء دارایی‌های نامشهودی می‌باشند که واحدهای تجاری در فرآیند فعالیت‌های خود ممکن است برای بهبود وضعیت اقتصادی و تجاری خود از آن‌ها استفاده کنند.
دارایی‌های نامشهود به‌دلیل ماهیت غیرعینی و غیرپولی خود تعریف می‌شوند؛ به این ترتیب، اقلامی مانند: حساب‌های دریافتی در زمره این دارایی‌ها قرار نمی‌گیرند.
برخی از دارایی‌های نامشهود ممکن است درون یا روی یک عنصر عینی قرار داشته باشند، مانند: لوح‌های فشرده (برای نرم‌افزارهای رایانه‌ای)، مدارک قانونی (برای حق اختراع یا پروانه رسمی) یا فیلم‌ها. در چنین شرایطی، طبقه‌بندی این اقلام به عنوان دارایی ثابت مشهود یا دارایی نامشهود، نیازمند قضاوت است تا مشخص شود کدام عنصر مهم‌تر است.
دارایی باید ماهیت مجزا و مستقل داشته باشد؛ مثال: یک حق اختراع یا حق تألیف به‌وضوح قابل تمایز از سرقفلی کلی واحد تجاری باشد؛ به این ترتیب، سرقفلی واحد تجاری که قابل تفکیک از کل واحد تجاری یا سایر دارایی‌های آن نباشد، به عنوان دارایی نامشهود شناسایی نمی‌شود.
البته اگر منافع اقتصادی در آینده داشته باشد؛ این منافع ممکن است از ترکیب دارایی‌های قابل تشخیص به دست آید یا از دارایی‌هایی که به صورت جداگانه، شرایط شناسایی در صورت‌های مالی را ندارند، حاصل شود. با این حال، واحد تحصیل‌کننده ممکن است مبلغی را بابت آن‌ها در ترکیب تجاری بپردازد (سرقفلی ناشی از ترکیب تجاری در استاندارد حسابداری شماره 19 مطرح شده است).
دارایی زمانی قابل تشخیص در نظر گرفته می‌شود و تعریف دارایی نامشهود را برآورده می‌کند که حداقل یکی از شرایط زیر را داشته باشد:
1- جداشدنی باشد؛ یعنی بتوان آن را برای فروش، انتقال، اعطای حق امتیاز، اجاره یا مبادله (به صورت جداگانه یا همراه با یک قرارداد، دارایی یا بدهی مرتبط) از واحد تجاری جدا کرد.
2- از حقوق قراردادی یا سایر حقوق قانونی ناشی شود، صرف نظر از اینکه آیا این حقوق قابل انتقال یا جداشدنی از واحد تجاری یا سایر حقوق و تعهدات باشند یا خیر.
یک قلم دارایی نامشهود باید زمانی شناسایی شود که:
برای اینکه یک دارایی به عنوان دارایی نامشهود شناسایی شود، باید:
4. پایان دوره شناسایی هزینه‌ها در بهای تمام‌شده دارایی: وقتی دارایی نامشهود به مرحله‌ای می‌رسد که می‌توان از آن استفاده عملی کرد، فرآیند افزودن مخارج به بهای تمام‌شده آن به اتمام می‌رسد.
5. عملیات غیرضروری برای آماده‌سازی دارایی نامشهود: برخی عملیات مرتبط با دارایی نامشهود، ممکن است برای آماده‌سازی آن جهت استفاده موردنظر ضروری نباشد؛ این عملیات ممکن است در طول فرآیند ایجاد دارایی یا قبل از آن انجام شود. درآمدها و هزینه‌های چنین عملیاتی، در سود یا زیان دوره وقوع شناخته می‌شوند.
1- دارایی نامشهود در ترکیب تجاری: در صورتی که دارایی نامشهود در ترکیب تجاری تحصیل گردد، طبق استاندارد حسابداری شماره 19 با عنوان “ترکیب‌های تجاری”، بهای تمام‌شده دارایی نامشهود با ارزش منصفانه آن در تاریخ تحصیل می‌باشد
2- شناسايي دارایی نامشهود در ترکیب تجاری: طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۹، واحد تحصیل‌کننده موظف است در تاریخ تحصیل، دارایی‌های نامشهود واحد تحصیل‌شده را به طور جدا از سرقفلی شناسایی کند، مشروط بر اینکه ارزش منصفانه آن دارایی به‌طور قابل اتکا قابل اندازه‌گیری باشد؛ این الزام حتی در صورتی نیز برقرار است که واحد تحصیل‌شده پیش از انجام ترکیب تجاری، آن دارایی را در صورت‌های مالی خود شناسایی نکرده باشد.
3- شناسايي پروژه تحقیق و توسعه در ترکیب تجاری: اگر در جریان ترکیب تجاری شرکت خریدار، پروژه تحقیق و توسعه‌ای را از شرکت هدف تحصیل کند، تشخیص دارایی مجزا از دارایی سر قفلی به عوامل زیر بستگی دارد:
این دارایی باید قابل انتقال به دیگران باشد یا بر پایه قرارداد یا حقوق قانونی شکل گرفته باشد.
1- ارزش منصفانه دارایی‌های نامشهود تحصیل‌شده در ترکیب‌های تجاری
به‌طور کلی می‌توان ارزش منصفانه دارایی‌های نامشهود تحصیل‌شده، در ترکیب‌های تجاری را با اتکاپذیری کافی اندازه‌گیری و جدا از سرقفلی شناسایی کرد. در شرایطی که برای برآورد ارزش منصفانه، نتایج مختلفی با سطوح متفاوتی از احتمال وقوع وجود داشته باشد، ممکن است اندازه‌گیری با نوعی ابهام همراه شود.
با این حال، وجود چنین ابهامی لزوماً به‌معنای ناتوانی در اندازه‌گیری قابل اتکا نیست؛ بلکه ارزش منصفانه همچنان می‌تواند با استفاده از روش‌های منطقی و مبتنی بر داده‌های بازار، به‌طور معقول تخمین زده شود. از سوی دیگر اگر دارایی نامشهود تحصیل‌شده در ترکیب تجاری، دارای عمر مفید معین باشد، این پیش‌فرض قابل رد است که می‌توان ارزش منصفانه آن را به‌طور اتکاپذیر اندازه‌گیری کرد.
2- سنجش تفکیک‌پذیری واقعی دارایی‌های نامشهود هنگام ادغام شرکت‌ها
بعضی دارایی‌های نامشهود، تنها زمانی معنا و ارزش پیدا می‌کنند که در قالب یک ترکیب هماهنگ با سایر اجزای مکمل به‌کار گرفته شوند؛ به‌صورت مستقل، این دارایی‌ها کارکرد مشخصی ندارند.
مثال: 1) مجوز انتشار مجله تنها در صورتی ارزشمند است که بانک اطلاعاتی مشترکین آن نیز در اختیار خریدار باشد؛ در غیر این صورت، فاقد کارایی تجاری خواهد بود. 2) علامت تجاری آب معدنی ممکن است تنها با منبع خاص آن چشمه معنا داشته باشد؛ یعنی نمی‌توان برند را جدا از چشمه واگذار کرد.
نکته اجرایی مهم: اگر در چنین شرایطی، امکان اندازه‌گیری دقیق و اتکاپذیر ارزش منصفانه هر کدام از این دارایی‌ها (به‌صورت مجزا) وجود نداشته باشد، شرکت تحصیل‌کننده باید کل این مجموعه را به‌عنوان یک دارایی واحد نامشهود (مجزا از سرقفلی) شناسایی کند.
3- علامت تجاری و نام تجاری: شناسایی دارایی‌های مکمل
برخی از دارایی‌های نامشهود تحصیل‌شده در ادغام تجاری، فاقد کارایی مستقل هستند و تنها در صورتی می‌توان آن‌ها را دارای ارزش دانست که در کنار سایر عناصر مرتبط مورد استفاده قرار گیرند. در این موارد، واژه‌هایی مثل: «علامت تجاری» اغلب برای کل این مجموعه به صورت مکمل به‌کار می‌روند، نه فقط یک جزء خاص.
نکته
زمانی که نتوان برای هر جزء از یک برند یا مجموعه دارایی نامشهود، به‌طور جداگانه قیمت‌گذاری قابل‌اعتمادی انجام داد، شرکت باید کل مجموعه را به‌عنوان یک دارایی تجمیعی ملاحظه کند؛ ولی اگر ارزیابی مجزای اجزا ممکن باشد، می‌توان آن‌ها را به‌طور جداگانه شناسایی کرد، البته فقط در صورتی که عمر مفید آن‌ها یکسان باشد. همچنین این موضوع باعث هماهنگی در محاسبه استهلاک و افشای مالی شفاف‌تر می‌شود.
مثال: شرکت «لاران» در جریان خرید یک برند مشهور مواد غذایی، علاوه بر علامت تجاری، به فرمول اختصاصی سس، بسته‌بندی منحصربه‌فرد و دستورالعمل‌های تولید نیز دسترسی پیدا می‌کند. اگر ارزش این اجزاء به‌صورت مستقل قابل برآورد نباشد، باید به منظور دارایی تجمیعی در طیف برند شناسایی و تشخیص داده شود.
4- شرایطی که مانع اندازه‌گیری ارزش منصفانه دارایی نامشهود می‌شود
گاهی اوقات با وجود حضور دارایی نامشهود در جریان خرید یا ادغام، نمی‌توان ارزش منصفانه آن را با اطمینان تعیین کرد. این مسئله بیشتر در شرایطی دیده می‌شود که:
نکته مهم
در چنین شرایطی، واحد تحصیل‌کننده نمی‌تواند با اطمینان، ارزش منصفانه‌ای برای دارایی تعیین کند؛ بدین ترتیب، ممکن است نتواند آن را به‌عنوان یک دارایی نامشهود مستقل از سرقفلی شناسایی کند.
مثال: شرکت «پارس‌ویژن» در جریان خرید یک مجموعه فناوری، به یک پلتفرم نرم‌افزاری خاص با فرآیند پیچیده داخلی و بدون نمونه مشابه بازار دسترسی پیدا می‌کند؛ اگر هیچ سابقه فروش یا برآورد مستقل معتبری برای آن پلتفرم وجود نداشته باشد، ارزش‌گذاری آن از نظر حسابداری غیراتکاپذیر تلقی می‌شود.
شیوه بررسی حسابداری مخارج آتی در تحقیق و توسعه بعد از مالکیت
در مسیر اجرای پروژه‌های تحقیق و توسعه، به‌ویژه زمانی که این پروژه‌ها در جریان ترکیب تجاری به واحد تجاری منتقل شده‌اند، تشخیص و ثبت درست مخارج بعدی یکی از نقاط حساس و پرخطای حسابداری می‌باشد.
بر اساس بندهای ۳۲ و ۳۳ استاندارد حسابداری شماره ۱۷ ایران، برای شناسایی این نوع مخارج، باید ابتدا نوع هزینه را مشخص کرد؛ یعنی آیا مربوط به تحقیق است یا توسعه؟
1- اگر ماهیت تحقیق داشته باشد:
مطابق با بند ۴۱، تمام مخارج تحقیق، حتی پس از تحصیل پروژه، باید در زمان وقوع به عنوان هزینه شناسایی شوند. این بند به وضوح تأکید می‌کند که پروژه هرچقدر هم ارزش بالقوه داشته باشد، در مرحله تحقیق نمی‌تواند به عنوان دارایی شناسایی شود.
نکته اجرایی:
واحدهای تجاری به طور معمول در گزارشگری داخلی، مخارج تحقیق را در قالب بودجه‌های توسعه‌ای طبقه‌بندی می‌کنند. این اشتباه رایج، می‌تواند باعث تضاد در گزارش‌های حسابرسی شود.
مثال: شرکت «آلفا»، در جریان خرید استارتاپ، پروژه تحقیقاتی «پردازش تصویری هوشمند» را نیز تحصیل می‌کند. چند ماه بعد، هزینه‌هایی صرف توسعه مدل‌های اولیه الگوریتم می‌کند. از آنجا که هنوز فاز تحقیق ادامه دارد، تمام این مخارج باید به عنوان هزینه‌های جاری ثبت شوند.
2- اگر توسعه باشد ولی معیارهای شناسایی احراز نشده باشند:
در صورتی که مخارج، توسعه‌ای باشندپ؛ اما شرایط بند ۴۴ برای شناسایی دارایی محقق نشده باشد (مانند: منافع اقتصادی آتی که در حال حاضر قابل اثبات نیست یا منابع مالی کافی وجود ندارد)، مخارج باید همچنان به عنوان هزینه شناسایی شوند.
3- اگر توسعه‌ای باشند و معیارهای بند ۴۴ را داشته باشند:
در چنین حالتی، شرکت می‌تواند این مخارج را به عنوان دارایی شناسایی کرده و آن را به مبلغ دفتری پروژه تحقیق و توسعه اضافه نماید. بند ۳۳ به‌صراحت این امکان را تأیید می‌کند.
مثال: شرکت «ساربان» پس از خرید یک پروژه مرتبط با توسعه اپلیکیشن سلامت دیجیتال، اقدام به سرمایه‌گذاری برای افزودن قابلیت اتصال به ابزارهای پوشیدنی (Wearables) می‌کند. با توجه به وجود نیاز بازار، تشکیل تیم فنی متخصص و تأمین منابع مالی کافی، شرکت موفق به احراز شرایط بند ۴۴ استاندارد ۱۷ می‌شود و هزینه‌های توسعه را به‌درستی به‌عنوان دارایی شناسایی می‌کند.
مطابق با بندهای ۳۴ تا ۳۶ استاندارد، معاوضه دارایی‌های نامشهود می‌تواند با دارایی پولی یا غیرپولی انجام شود. نکته کلیدی در اینجا «ارزش منصفانه» و «محتوای تجاری» معاملهمی‌باشد.
اگر ارزش منصفانه دارایی واگذار‌شده، به‌صورت معتبر و قابل اتکا قابل اندازه‌گیری باشد و معامله نیز دارای ماهیت تجاری واقعی باشد، دارایی دریافتی باید بر مبنای ارزش منصفانه در دفاتر ثبت شود.
مثال: شرکت «آسمان» در قالب توافق تجاری، امتیاز یک اختراع ثبت‌شده را با یک نرم‌افزار کاربردی متعلق به شرکت «سپیدان» معاوضه می‌کند.
از آنجا که ارزش منصفانه هر دو دارایی به‌طور جداگانه و قابل اتکا قابل اندازه‌گیری است و همچنین تفاوت‌هایی از نظر سودآوری و میزان ریسک اقتصادی میان آن‌ها وجود دارد، این معامله دارای محتوای تجاری محسوب می‌شود؛ بدین جهت، نرم‌افزار دریافتی بر اساس ارزش منصفانه در دفاتر شرکت «آسمان» شناسایی خواهد شد.
از منظر حسابداری، سرقفلی تنها زمانی قابل شناسایی است که بتوان آن را در جریان معامله به‌طور مشخص اندازه‌گیری کرد؛ به‌عبارت دیگر، باید برای آن مبلغی پرداخت شده باشد؛ اما سرقفلی‌ای که از طریق تبلیغات، رضایت مشتریان یا فعالیت‌های بازاریابی ایجاد می‌شود، به دلیل اینکه فاقد مبنای قابل اتکا برای ارزش‌گذاری می‌باشد، نمی‌تواند به‌عنوان دارایی در صورت‌های مالی ثبت شود.
دلیل اصلی عدم شناسایی سرقفلی داخلی در حسابداری این است که هیچ رابطه مستقیم و قابل سنجشی میان مخارج انجام‌شده و ارزش حاصل از آن وجود ندارد.
نکته کاربردی:
مخارجی مثل: تبلیغات گسترده، روابط عمومی، آموزش پرسنل فروش و برنامه‌های وفاداری مشتری ممکن است باعث افزایش «ارزش در ذهن بازار» شوند؛ اما تا زمانی‌که این ارزش از بیرون و در جریان معامله خرید حاصل نشده باشد، به‌عنوان دارایی شناسایی نمی‌شود.
مثال: شرکت «دلتا» طی پنج سال فعالیت، با اجرای تبلیغات گسترده و ارائه خدمات مشتریان باکیفیت، موفق شده برند خود را در بازار پوشاک تثبیت کند. اگرچه این اعتبار تجاری منجر به افزایش سودآوری شرکت شده، اما به دلیل اینکه مبنای مستقلی در قالب مخارج مشخص و قابل اندازه‌گیری ندارد، نمی‌توان آن را به‌عنوان دارایی در صورت‌های مالی شناسایی کرد.
دارایی‌های نامشهود ایجاد شده در واحد تجاری
مطابق بندهای ۳۸ تا ۵۳ استاندارد، ایجاد دارایی نامشهود در داخل شرکت به طور معمول از طریق فعالیت‌های تحقیق و توسعه انجام می‌شود؛ این فرآیند به‌طور مشخص به دو مرحله تفکیک شده است:
در این مرحله، هدف تنها کشف اطلاعات، مفاهیم علمی یا راهکارهای اولیه برای حل مسئله خاص می‌باشد. از آنجا که در این مرحله هنوز نمی‌توان اطمینان معقولی نسبت به ایجاد منافع اقتصادی آینده داشت، تمامی مخارج مرتبط باید به‌عنوان هزینه جاری در زمان تحقق شناسایی شوند.
در این مرحله، دانش به‌دست آمده از تحقیق برای طراحی و تولید محصول یا فرآیند جدید به کار گرفته می‌شود. البته اگر شرایط خاص بند ۴۴ احراز شود، مخارج این مرحله می‌توانند به عنوان دارایی شناسایی شوند, شرایط بند 44 به شرح زیر می‌باشد:
نکته اجرایی مهم:
بسیاری از شرکت‌ها در تشخیص اینکه آیا پروژه از مرحله تحقیق وارد مرحله توسعه شده، دچار ابهام می‌شوند. توصیه می‌شود برای این موضوع، کمیته داخلی متشکل از مدیر فنی، مالی و حسابرس مستقل تشکیل شود.
مثال: شرکت «اِکو» پس از پایان مرحله تحقیقاتی، وارد فاز توسعه بخش سامانه خدمات سلامت دیجیتال می‌شود. با مشخص‌شدن تیم فنی، تأمین منابع مالی، تدوین برنامه فروش و انعقاد قراردادهای بیمه‌ای، شرایط لازم برای شناسایی مخارج توسعه به‌عنوان دارایی مهیا می‌شود.
در صورت احراز شرایط بند ۴۴، مخارج مرحله توسعه به‌عنوان دارایی نامشهود شناسایی می‌شوند. طبق استاندارد، بهای تمام‌شده این دارایی شامل موارد زیر می‌باشد:
نکته: هزینه‌هایی که صرف تحقیق شده‌اند، حتی اگر مربوط به همان پروژه باشند، نباید در بهای تمام‌شده دارایی لحاظ شوند.
استاندارد حسابداری شماره ۱۷ ایران، درباره دارایی‌های نامشهود، فقط یک چارچوب تئوریک نیست؛ بلکه ابزاری استراتژیک برای تصمیم‌گیری‌های مالی، گزارشگری شفاف و برنامه‌ریزی دارایی‌های فکری است. مخارج تحقیق و توسعه، سرقفلی داخلی، معاوضه دارایی‌های نامشهود و پروژه‌های ایجادشده در داخل شرکت، همگی موضوعاتی هستند که در عمل با آن‌ها روبه‌رو هستیم.
در دنیای امروز، برند، فناوری، اپلیکیشن‌ها، طرح‌ها و دانش فنی، فقط ایده نیستند؛ بلکه، دارایی محسوب می‌شوند و استاندارد ۱۷، راه تشخیص این دارایی‌ها از ایده‌های خام را به ما نشان می‌دهد. درک دقیق مفاهیم استاندارد مزبور و اجرای درست آن در سیستم‌های مالی شرکت، می‌تواند باعث ارتقاء شفافیت مالی، کاهش اختلافات با حسابرس و حتی جذب سرمایه‌گذار شود.
1- آیا امکان شناسایی مخارج تحقیق به عنوان دارایی وجود دارد؟
خیر. طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۷، کلیه هزینه‌های مرتبط با مرحله تحقیق، صرف‌نظر از احتمال موفقیت یا خروجی آن‌ها، باید به‌عنوان هزینه جاری شناسایی شوند.
2- چه زمانی هزینه‌های توسعه به‌عنوان دارایی ثبت می‌شوند؟
وقتی که شرایط شش‌گانه بند ۴۴ احراز شوند (مثل: توانایی فنی، منابع کافی و انتظار منافع اقتصادی).
3- آیا می‌توان برند یا شهرت داخلی شرکت را به‌عنوان دارایی ثبت کرد؟
خیر. سرقفلی داخلی فاقد ویژگی تشخیص‌پذیری و اندازه‌گیری اتکاپذیر می‌باشد و نباید در دفاتر ثبت شود.
4- در صورت خرید یک پروژه تحقیق و توسعه، چگونه باید با هزینه‌های بعدی آن برخورد کرد؟
اگر مخارج بعدی مربوط به مرحله تحقیق باشند یا شرایط لازم برای شناسایی به‌عنوان دارایی را نداشته باشند، باید در همان دوره به‌عنوان هزینه شناسایی شوند؛ لیکن، اگر مخارج مزکور در مرحله توسعه استفاده شوند و با تمام شرایط بند ۴۴ استاندارد 17، مطابقت داشته باشند، توانایی تشخیص به عنوان دارایی را خواهند داشت.
در اقتصاد دانش‌بنیان امروز، درک و به‌کارگیری صحیح حسابداری دارایی‌های نامشهود، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است. شرکت‌هایی که بتوانند دارایی‌های فکری خود را به‌درستی مدیریت و گزارش کنند، نه تنها از منظر مالی شفاف‌تر عمل می‌کنند، بلکه در جذب سرمایه‌گذار، ارزش‌گذاری بازار و رقابت‌پذیری نیز جایگاه قوی‌تری خواهند داشت.
سئو و بهینه‌سازی توسط:
